Tìm hiểu về phôi nấm

Quy trình làm phôi nấm chất lượng sẽ đảm bảo được tuổi thọ phôi tốt nhất và sức khỏe nấm

Để dễ hiểu, bạn hãy hình dung phôi nấm là môi trường sống cho meo nấm phát triển, trong đó sẽ có các chất dinh dưỡng và điều kiện thuận lợi để meo nấm chạy tơ (giống như cây phát triển trước bộ rễ) khỏe trước khi hình thành nấm ra ngoài.

1. Nguyên liệu để làm phôi nấm

Nguyên liệu để làm phôi nấm hiện nay khá là đa dạng, tùy theo khu vực, vùng miền mà xưởng phôi nơi đó có thể tận dụng các nguyên liệu khác nhau tiện lợi và sẵn có, có thể như là: “rơm khô, gỗ mùn cưa cao su, xác bắp, bã mía,…“.

2. Cách làm phôi nấm

Từ nguồn nguyên liệu ở trên, ta sẽ phải xử lý qua một vài quá trình để làm sạch nguyên liệu, vì trước tiên chúng còn là nguyên liệu thô (chưa qua xử lý) nên sẽ khá là bẩn, nhiều vi khuẩn, ẩm mốc gây ra bởi môi trường chung quanh tác động.

Việc xử lý nguyên liệu sẽ bao gồm:

• Quá trình xử lý nguyên liệu (cơ chất).
• Đảo và điều chỉnh độ ẩm.
• Phối trộn nguyên liệu theo tỉ lệ thích hợp để đóng bịch.
• Đóng nguyên liệu vô bịch khoảng 1.1 – 1.2kg/bịch phôi.
• Hấp khử trùng phôi nấm bằng hơi nước trong vòng ~10 tiếng.
• Cấy meo giống vào phôi nấm.
• Nhét tơ vào cổ phôi và đóng nắp ủ.

Cụ thể hơn thì Nấm Khỏe sẽ nói ngắn gọn như là:

2.1 Xử lý nguyên liệu

Là làm sạch, đây là bước đầu tiên, nguyên liệu sẽ được tạo độ ẩm bằng nước vôi có độ Ph ~13, tuy nhiên nước vôi sẽ được sử dụng tùy theo trọng lượng nguyên liệu đóng ủ.

2.2 Đảo nguyên liệu và điều chỉnh độ ẩm

Sau đó, nguyên liệu sẽ được cho vào trong bao ủ kín để duy trì được nhiệt độ từ 60-80 độ C và ủ suốt từ 6-9 ngày, việc này để tiêu diệt các vi khuẩn bên trong và xác của nguyên liệu nhuyển.

Kỹ thuật ủ và đảo nguyên liệu cũng khá quan trọng đó nhé! Bởi vì trong quá trình ủ cần phải đảo để nguyên liệu được ủ đều, sinh nhiệt tốt và diệt các mầm bệnh tối đa có thể.

2.3 Phối trộn nguyên liệu

Các công đoạn và yếu tố đều quan trọng như nhau, phôi nấm phải được phối trộn kỹ các loại nguyên liệu còn tương đối tốt.

Không đơn giản chỉ là xác mía hay mùn cưa,… mà bên cạnh đó còn cần phải bổ sung nhiều nguyên liệu khác như cám gạo, cám bắp hay các thành phần khác có lợi cho quá trình phát triển của nấm.

Nấm sẽ phát triển nhanh đều hay chậm, chất lượng ổn hay không, hiệu quả cao hay thấp đều phụ thuộc lớn vào việc bổ sung nguyên liệu này, bổ sung với tỉ lệ bao nhiêu,… mục đích cuối cùng là để tạo ra được nguồn dinh dưỡng tối ưu trong môi trường phôi nấm.

2.4 Đóng nguyên liệu vô bịch phôi

Nguyên liệu trước tiên sẽ được đóng vào túi nilong có kích thước thông dụng thường là 19x35cm (rộng x dài). Có nhiều loại túi khác nhau, nhưng phải qua quá trình thanh trùng tuyệt đối trước khi đóng nguyên liệu vô.

Việc đóng bịch thường được làm bằng tay thủ công để đảm bảo được độ chắc của bịch phôi, nguyên liệu được nén tốt nhất. Một số nơi sử dụng máy đóng bịch phôi nhưng những loại máy chưa tân tiến đóng bịch phôi rất hở sẽ không tốt.

2.5 Hấp thanh trùng

Đây là giai đoạn cuối cùng khá quan trọng, quá trình hấp thanh trung hiện nay được nhiều nơi áp dụng bằng rất nhiều cách khác nhau và mỗi cách đều có điểm lợi và điểm hại riêng, bởi nó dựa vào chi phí đầu tư của người làm phôi.

Có nơi sẽ hấp thủ công bằng lò tự chế, có nơi dùng đến máy móc hiện đại tân tiến với các thiết bị đầy đủ như các lò phôi lớn nhất nhì làm phôi với sản lượng cực lớn.

Quá trình khử trùng phổ biến nhất thường dùng chủ yếu là hấp hơi, dùng nhiệt ẩm trong điều kiện có hoặc không có áp suất.

Không chỉ thế, các quá trình hấp thanh trùng cần đạt đủ thời gian khoảng 10-12 tiếng và đúng nhiệt độ cần thiết khoảng 100-120 độ để loại bỏ nấm mốc và sâu bệnh,… vậy thì phôi sẽ rất tốt.

2.6 Cấy meo nấm vào phôi

Khi hấp xong, phôi nấm đạt chuẩn rồi, hoàn thành các giai đoạn thử thách gian nan ở trên thì cuối cùng để phôi nguội và cấy meo giống vào phôi, một nguồn thức ăn đầy dinh dưỡng và môi trường sạch cho meo thì quá trình phát triển bên trong sẽ khỏe mạnh.

Cần lưu ý là không nên cấy truyền quá nhiều lần hay quá mức, meo cấy vào phải thực sự thuần khiết và đạt chuẩn như phía trên. Phòng cấy cũng phải hoàn toàn sạch sẽ, được khử trùng kỹ càng, hoàn toàn kín (không có gió và bụi bẩn).

Cũng giống như meo nấm, kỹ thuật làm phôi giống này cũng khá tốn kém về mặt đầu tư tiền bạc và khó khăn với những người không chuyên, nên mình cũng không đi sâu vô phần này. Bạn nên học trực tiếp từ người làm về lò phôi sẽ tốt hơn nếu muốn tự làm phôi.